صلوات : اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
1- نقشه برداری surveying
2- نقشه برداری surveying
3-نقشه برداری مستوی Plane surveying
4-نقشه برداری ژئودتیک Geodetic surveying
1- نقشه برداری surveying
که عبارت است از یک سلسله از اندازه گیری های طول افقی و عمودی و زاویه ای و انجام محاسباتی بر روی این اندازه گیریها و سر انجام ترسیم نتایج حاصله بر صفحه تصویر است که این مفهوم در برابر کلمه سوروینگ استفاده می شود
2- نقشه برداری معدنی -- Mine surveying
مربوط به نقشه برداری در تونل ها و معادن و تاسیسات زیر زمینی است .
3- نقشه برداری مستوی -- Plane surveying
هنگامی که حوزه عمل نقشه برداری در سطح محدودی از زمین باشد به نحوی که بتوان با صرف نظر از انحنای زمین آن را مسطح فزض کرد نقشه برداری مستوی کاربرد پیدا می کند.
در چنین حوزه ای کوتاهترین فاصله بین دو نقطه زمین را می توان خط مستقیم فرض کرد و یا جمع زوایا یک مثلت را که راس آن سه نقطه زمین هست 180درجه در نظر گرفت .
قواعد هندسه مسطحه در این حوزه قابل اجرا هست
4- نقشه برداری ژئودتیک -- Geodetic surveying
هنگامی مورد استفاده قرار می گیرد که دامنه کار به قدری وسیع است که مسطح فرض کردن زمین باعث وارد شدن خطای زیاد در نتیجه کار می شود.
5- نقشه برداری ساختمانی -- Construction surveying
منظور از این کلمه درباره پیاده کردن محور ساختمانها و تاسیسات وابسته به آنها و نیز کنترل عملیات ساختمانی است
6- نقشه برداری دریاها -- Hydrographic surveying
در این شا خه به بررسی وضعیت کف دریا ها و اقیانوس ها و تعیین عمق آب در قسمت های مختلف آنها می پردازد.
7 - نقشه برداری ثبت املاکی -- Cadastral surveying
منظور تعیین حدود زمین های شهری و تعیین مساحت آنهاست
8- نقشه برداری مسیر -- Route surveying
به روش های مختلف طرح و پیاده کردن مسیر های راه آهن خطوط انتقال نیرو خطوط لوله آب و گاز و نفت می پردازد.
9 - ژئودزی -- Geodesy
برای تعیین شکل و ابعاد زمین ونیز بررسی وضعیت نسبی تعدادی از نقاط که استخوان بندی نقشه را تشکیل می دهد استفاده می شود .
10- کارتوگرافی -- Cartography
کارتو گرافی عبارت است از کار ترسیم و انتخاب قطع نقشه و تهیه پاکنویس از روی نسخه ( اصلی مینوت ) نقشه.
11- فتوگرامتری -- Fotogrammetry
عکس های هوایی توسط دوربین های مخصوص که زیر بدنه هواپیما نصب است به صورت نوارهای متوالیاز سطح زمین برداشت می شود.
این دستگاه های برجسته بین (stereoscope ) مورد بررسی و مشاهده دقیق قرار می گیرد و پس از ترمیم و اصلاح انها زیر دستگاههای تبدیل قرار می گیرد و توسط اپراتورهای مخصوص به نقشه تبدیل می شود.
12- مقیاس -- Scale
نسبتی را که بین ابعاد روی نقشه واندازه های نظیرشان بر روی زمین وجود دارد مقیاس می گویند .
S = فاصله افقی همان دونقطه روی زمین / فاصله تصویر دو نقطه روی نقشه
مقیاس عددی N.1000 E=1/
که در این رابطه هر میلیمتر روی نقشه معادل N متر بر روی زمین است .
13- مقیاس خطی یا ترسیمی -- Graphical scale
چون در اثر رطوبت و تغییر دما امکان تغییر واثر گذاردن بر روی اندازه های نقشه وجود دارد معمولا بر مقیاس عددی یک مقیاس عددی یک مقیاس خطی نیز در زیر نقشه رسم می کنند که در صورت تغییر ابعاد کاغذ اندازه های این مقیاس متناسب با آن تغییر کند و همواره اندازه گیری صحیح بر مبنای آن انجام شود.
14- ترازیابی -- Leveling nivellment
مقصود از ترازیابی یا نیولمان : تعیین اختلاف ارتفاع بین دو نقطه یا چند نقطه (نسبت به هم یا نسبت به یک سطح مبنای معیین ) است که با استفاده از دستگاه های مختلف و با روش های گوناگون صورت می گیرد .
15- تراز کروی یا دایره ای -- Circular level
محفظه تراز کروی فلزیو قسمت بالای آن شیشه ای و شکل آن از نظر هندسی شبیه به عرقچین کروی است که در قسمت بالای آن در وسط حباب یک یا چند دایره سیاه رنگ با اختلاف شعاع تقریبی 2 میلیمتر حک شده تا بتوان محل تشکیل حباب و نیز میزان جابجایی آن را تشخیص داد.
16- تراز استوانه ای (لوله ای) -- Circular level
محفظه این نوع تراز شیشه ای و شکل آن از نظر هندسی قسمتی از یک استوانه خم شده (شبیه به تیوب دوچرخه است ) لوله آن را در خارج محفظه تقسیم بندی کرده اند به قسمتی که فاصله بین هر دو قسمت مقداری تقریبا 2 میلیمتر است بدین ترتیب می توان در هر زمان موقعیت حباب را نسبت به درجات تقسیمی تشخیص داد.
17- شاخص ترازیابی میر -- Plate level
شاخص های مدرجی که در نقشه برداری و مخصوصا در ترازیابی بکار برده می شود اکثرا از چوب و بعضی از آلو مینیوم یا فلزات دیگر ساخته شده اند طول آنها از 1 تا 4 متر است که سانتیمتر به سانتیمتر مدرج شده است.
18- قوس افقی -- Horizontal curves
برای اتصال دو قسمت مستقیم از مولفه افقی یک مسیر از قوس های افقی استفاده می شود و به این دلیل است که عمل انتقال وسیله نقلیه از یک امتداد به امتداد دیگر باید به تدریج صورت گیرد
19- قوس های دایره ای ساده -- Simple circular curves
ساده ترین منحنی یا قوس که دو قسمت مستقیم از یک مسیر افقی را به هم وصل می کند قوس دایره ای ساده است.
20- قوس اتصال -- Transmission curve
قوسی را که شعاع انحنای آن از بی نهایت ( در قسمت مستقیم جاده ) شروع می شود و به R (در قسمت قوس دایره ای ) می رود قوس اتصال می گویند
قوس های اتصال در آغاز و پایان قوس دایره ای استفاده می شود و در حقیقت حد فاصل قسمت مستقیم و قسمت دایره ای جاده اند.
21- گونیای مساحی -- Optical square
وسایل ساده نوری هستند که به کمک آنها میتوان زوایای قائمه و نیز زوایای 604530 درجه را نسبت به امتداد مفروض بر روی زمین مشخص نمود - این گونیا ها بر اساس قوانین مربوط به نور هندسی در آینه ها و منشور ها ساخته می شود و در آنها خط مربوط به شعاع های تابش- بازتاب و تابش - شکست نور استفاده شده است.
22- استقرار -- Setting up
مقصود مستقر ساختن تئو دلیت بر روی سه پایه به نحوی است که اولا محور اصلی دستگاه از نقطه s (علامت ایستگاه ) بگذرد و ثانیا امتداد آن در راستای قائم (شاغول ) باشد . در این این صورت عمل استقرار شامل دو مرحله است
21- تمرکز ایستگاه گذاری Centring
22- تراز کردن leveling up
23- زاویه حامل -- Vector angle
کوچکترین زاویه ای را که بین امتداد شمال – جنوب و امتداد مفروض تشکیل می شود زاویه حامل می گویند و جهت زاویه در نظر گرفته نمی شود.
24 - چهار ضلعی با دو قطر (مثلث بندی) -- Braced guadrilateral
معمولا در مناطقی استفاده می شود که عرض منطقه در مقایسه با طول آن کوتاه باشد .
در این روش در چهار نقطه A B C D که رئوس یک چهار ضلعی را تشکیل می دهد ایستگاه گذاری می شود در هر ایستگاه به سه نقطه دیگر نشانه روی می شود و جمعا 8 زاویه اندازه گیری می شود.
25- قطب نما -- Compass
ساده ترین راه برای یافتن شمال مغناطیسی یا آزیموت مغناطیسی استفاده از جهت یاب مغناطیسی یا قطب نماست که از این وسیله در کارهای ساده نقشه برداری نظیر مساحی و یا غیره استفاده می شود .
این وسیله صفحه دایره ای مدرجی دارد که از 0تا 360 درجه تقسیم بندی شده است و از یک شکاف و تار باریکی که داخل آن است و یک روزنه کوچک یا مگسک برای نشانه روی استفاده می شود .
خط سیاه رنگی که روی دایره مدرج قرار داره دقیقا در امتداد محور نشانه روی دستگاه است و بنابرین برای تعیین ازیموت مغناطیسی یک امتداد پس از نشانه روی به نقطه نشانه می توان عدد دایره مدرج را در مقابل این خط قرائت کرد
26- تلسکوپ -- Telescope
از نوع دوربین های نجومی است و از یک لوله یک عدسی با فاصله کانونی زیاد به نام عدسی شیئی (با فاصله کم ) و یک صفحه شیشه ای که روی آن دو تار سیاه رنگ عمود بر هم هک شده تشکیل یا فته است.
صفحه شیشه ای را صفحه رتیکول reticule و خط فرضی که مرکز رتیکول را به مرکز نوری عدسی شیئی وصل می کند خط قراولروی line of sight می گویند.
27- اثر انکسار نور --Refraction
هنگامی که یک شعاع نوری از میان طبقات مختلف جو عبور می کند به علت تغییرات چگالی زمین امتداد ش مرتبا شکسته می شود و به این ترتیب خط قراولروی TA به شکل منحنی TA" در می آید و در نتیجه این تغییر شیئی مورد مشاهده نسبت به موقعیت حقیقیش با لاتر به نظر می رسد
در شرایط جوی معمولی مقدار عددی تصحیح انکساردر حدود7/1 تصحیح کرویت و در جهت مخالف آن است .
مقدار عددی تصحیح اثر انکسار نور
28- آلیداد--Alidade
یکی از اجزای دستگاه زاویه یاب یا تئو دلیت است .
این قسمت به شکل U ساخته شده وبدنه اصلی و مهمترین قسمت زاویه یاب را تشکیل می دهد وشامل محور افقی تئو دلیت نیز هست این قسمت حول محور اصلی یا محور قائم Vertical axis دستگاه نامیده می شود و به طور سمتی چر خش می کند با چر خش آلیداد در سمت تلسکوپ نیز همراه آن حول محور اصلی می چر خد .
29- لمپ افقی--Horizontal circle
لمپ افقی معمولا در قسمت زیرین آلیداد قرار دارد و برای مشخص کردن موقعیت سمتی صفحه قراولروی یا به تعبیر دیگر وضعیت سمتی آلیداد بکار می رود .
لمپ افقی یک صفحه دایره ای شیشه ای است که محیط آن از 0 تا 360 درجه یا 400 گراد در دستگاه های با سیستم گرادی تقسیم بندی شده است
اگر ساختمان دستگاه درست باشد محور اصلی زاویه یاب بر صفحه دایره مدرج افقی عمود است و از مرکز این دایره می گذرد.
30- لمپ قائم --Vertical circle
لمپ قائم نیز دایره شیشه ای مدرجی است که صفحه آن به صورت قائم در کنار آلیداد و عمد بر محور افقی دستگاه قرار دارد و چنانکه دستگاه تنظیم باشد محور قراولروی دستگاه از مرکز این دایره مدرج می گذرد.
